“Τα Πάθη του Χριστού”

Μία μεγαλειώδης και παγκοσμίου φήμης θεατρική παράσταση με 2.350 ηθοποιούς, μουσικούς και κομπάρσους, στη Βαυαρία.

Μακρόχρονη περιπετειώδης διαδικασία απάλειψης και αντικατάστασης αντισημιτικών εκφράσεων του κειμένου.

Στη πόλη Oberammergau της Βαυαρίας, λαμβάνει χώρα κάθε δέκα χρόνια, από το 1634 μέχρι σήμερα, η παγκοσμίου φήμης θεατρική παράσταση „ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ“.

Η θεατρική παράσταση έλαβε χώρα για πρώτη φορά το έτος 1634 με αφορμή ένα τάμα που έκαναν οι κάτοικοι του χωριού, για να ευχαριστἠσουν το Θεό για την απαλλαγή τους από τη φοβερή χολέρα που εκείνα τα χρόνια μαστίγωνε τη κεντρική Ευρώπη και για τη σωτηρία τους από το θανατηφόρο τριακονταετή πόλεμο.

Ο φορέας, δημιουργός και διοργανωτής της θεατρικής παράστασης (από το 1634 μέχρι σήμερα) είναι ο Δήμος Oberammergau της Βαυαρίας και όχι η ρωμαιοκαθολική εκκλησία.

Το πρωτότυπο κείμενο της παράστασης, υπέστη συν τω χρόνω πολλές αλλαγές, σε συντομότερη και σε ευρύτερη λογοτεχνική μορφή. Το 1860 ο ρωμαιοκαθολικός ιερέας της πόλης έγραψε εκ νέου το κείμενο, χρησιμοποιώντας σκληρές αντισημιτικές και ρατσιστικές εκφράσεις.

Παράλληλα υπήρχαν και περιορισμοί ως προς τη συμμετοχή των ηθοποιών. Έπρεπε όλοι οι ηθοποιοί να είναι ρωμαιοκαθολικού δόγματος και να έχουν γεννηθεί στη πόλη αυτή. Γυναίκες που ήρχοντο ως νύφες από άλλες πόλεις της Βαυαρίας ή άλλα κράτη δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής.

Με αφορμή τις αποφάσεις της Β΄ Βατικανείου Συνόδου (1962-1965) και ιδιαίτερα με την εγκύκλιο „Nostra Aetate“ που επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις του ρωμαιοκαθολικισμού με τον Ιουδαισμό, άρχισαν και οι προσπάθειες τροποποίησης του κειμένου με εκφράσεις που δεν έθιγαν τους Εβραίους στο σύνολό τους.

Παρά ταύτα μερικές εκφράσεις του κειμένου έδωσαν την αφορμή στο Χίτλερ και τους ναζιστές, με την επίσκεψή τους στην παράσταση το 1934, να θαυμάζουν τη στάση του Πιλάτου στη δίκη του Χριστού.

Για το λόγο αυτό το κείμενο υπέστη και περαιτέρω αλλαγές και τροποποιήσεις. Τελικά υπήρξαν στις δεκαετίες 1960 και 1970 παλινδρομίσεις, με επαναφορά παλαιοτέρων κειμένων με αντισημιτικό χαρακτήρα. Το Βατικανό αντέδρασε άμεσα και δεν παρέσχε τη συγκατάθεσή του για τη παρουσίαση της θεατρικής παράστασης το έτος 1970.

Ο Δήμος Oberammergau προσκάλεσε εβραϊκές οργανώσεις σε διάλογο και σε συνεργασία για τις δέουσες αλλαγές στο κείμενο.

Το 1986 εξέλεξε ο Δήμος τον τότε εικοσαπενταετή ξυλόγλυπτη και θεατρικό συγγραφέα κ. Cristian Stückl, ως διευθυντή της θεατρικής παράστασης. Ο κ. Stückl άρχισε αμέσως τις διαδικασίες αλλαγής τόσο των αντισημιτικών εκφράσεων του κειμένου, όσο και του κανονισμού συμμετοχής των ηθοποιών. Καθιέρωσε τελικά, μετά από μεγάλες δυσκολίες, να συμμετέχουν στην παράσταση και όλες οι γυναίκες, ανεξαρτήτως εθνικότητας και καταγωγής, ως επίσης και οι προτεστάντες και οι μωαμεθανοί.

Στη παράσταση συμμετέχουν, ως ηθοποιοί, μουσικοί και κομπάρσοι σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της κωμόπολης, από της παιδικής μέχρι και της γεροντικής ηλικίας. Η παράσταση διαρκεί 6 ώρες.

Ο Δήμος Oberammergau έχει κτίσει μια μεγάλων διαστάσεων θεατρική σκηνή με πολλούς βοηθητικούς χώρους και σκεπαστή αίθουσα με 4.500 θέσεις για επισκέπτες από Γερμανία και όλο τον κόσμο.

Η επόμενη θεατρική παράσταση θα λάβει χώρα με 2.350 ηθοποιούς και με 102 παρουσιάσεις από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο 2020.

Ο κ. Stückl παρουσίασε σε ειδική τελετή του Δήμου Oberammergau τους ηθοποιούς που θα αναλάβουν τους βασικούς ρόλους, με μια πρόταση – έκπληξη: Για πρώτη φορά στην ιστορία τον ρόλο του Ιούδα θα τον υποδυθεί ο δεκαοκτάχρονος μουσουλμάνος Céngiz Görür, παιδί τρίτης γενιάς Τούρκων μεταναστών από τη Προύσα.

Η τελετή άρχισε με σύντομη προσευχή στον ρωμαιοκαθολικό ναό της πόλης, όπου ευρίσκεται ο ιστορικός Εσταυρωμένος, ενώπιον του οποίου το 1633 έκαναν το τάμα τους οι κάτοικοι της πόλης. Ακολούθησε πορεία με τους επισήμους μέσα από κεντρικούς οδούς προς το κτίριο του θεάτρου. Μετά τη σύντομη επίσημη εκδήλωση στη σκηνή του θεάτρου, ακολούθησε η παρουσίαση και αναγραφή των ονομάτων των βασικών ηθοποιών σε υπαίθριο πίνακα.

Με πρόσκληση του Δήμου παρέστη στην όλη εκδήλωση, ως εκπρόσωπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Βαυαρίας, ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης.

Η απαλλαγή του θεατρικού κειμένου από αντισημιτικές ακφράσεις βρήκε θετικώτατη ανταπόκριση στη βαυαρική κοινωνία και επιδοκιμάστηκε τόσο από τις εκκλησίες της Βαυαρίας, όσο και από την βαυαρική Πολιτεία.

Με ευχές

Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης.

Στις φωτογραφίες: ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης με τις πολιτειακές, πολιτικές και εκκλησιαστικές Αρχές, στην εκδήλωση τουυ Δήμου Oberammergau για την έναρξη των εργασιών προετοιμασίας των “Παθών του Χριστού” για το έτος 2020.