Πάνω από 200 χρόνια: Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο του Μονάχου

Μόλις το 1809 ανεγέρθηκε στην αυλή της βασιλικής κατοικίας, όπου ήταν ανοικτή για το κοινό. Μια διαδήλωση του βασιλιά Μαξ Α΄ (Μαξιμιλιανός Α’) για περισσότερη ανεκτικότητα προς τους ανθρώπους άλλων θρησκειών – στην προκειμένη περίπτωση τους προτεστάντες. Αυτό οφείλεται κυρίως στην προτεστάντισσα βασίλισσα Καρολίνα.

Το πρώτο δημόσιο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Μόναχο; Το 1809 (και όχι το 1830, όπως συχνά γράφεται λανθασμένα) ανεγέρθηκε σε μια αυλή της Residenz. Ο εμπνευστής ήταν ο καθολικός βασιλιάς Μαξιμιλιανός Α’ και η προτεστάντισσα βασίλισσα Καρολίνα.

Το τελευταίο είναι τόσο σημαντικό επειδή το χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν αρχικά κοινό μόνο στις προτεσταντικές περιοχές – και η Καθολική Εκκλησία το είχε καταδικάσει ως “προτεσταντικό”.

Για τον Βαυαρό βασιλιά, το χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο ήταν συνηθισμένο μόνο στους Προτεστάντες και το οποίο τώρα έστησε δημόσια στο κέντρο του βαθιά καθολικού Μονάχου, ήταν ένα σύμβολο και ένα σημάδι μεγαλύτερης ανεκτικότητας προς τους ανθρώπους άλλων θρησκειών.

Και αυτό ενόχλησε πολύ την Καθολική Εκκλησία, η οποία απέρριψε αυτό το εισαγόμενο προτεσταντικό έθιμο της τοποθέτησης χριστουγεννιάτικων δέντρων ως παγανιστικό έθιμο.

“Οι περισσότεροι άνθρωποι στο Μόναχο δεν είχαν δει ποτέ στη ζωή τους προτεστάντη. Γι’ αυτό ήταν κατανοητός ο φόβος απέναντι σε αυτούς τους επικίνδυνους αιρετικούς”, όπως έγραψε ο ιερέας της αυλής του βασιλιά Λουδοβίκου.

Βαυαρία: Πιο σύγχρονη και ανεκτική χάρη σε μια προτεστάντισσα βασίλισσα

Μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου, ο Βαυαρός μονάρχης είχε επιδιώξει σκόπιμα έναν προτεσταντικό γάμο – για να κάνει την καθολική Βαυαρία πιο σύγχρονη και ανεκτική με μια προτεστάντισσα βασίλισσα.

Τη βρήκε στην πριγκίπισσα Καρολίνα του Μπάντεν, της οποίας ο παιδικός έρωτας, ο δούκας του Ενγκιέν, είχε μόλις απαχθεί και πυροβοληθεί από τον Ναπολέοντα.

Αφού μετακόμισε στο Μόναχο, έστησε από το 1799 και μετά ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο δωμάτιό της στο παλάτι Νυμφένμπουργκ, σε νοσταλγική ανάμνηση της πατρίδας της, κάτι που συνηθιζόταν από καιρό στο προτεσταντικό Μπάντεν, αλλά ήταν ακόμη εντελώς άγνωστο στο Μόναχο.

Το στόλισε ο βασιλικός “Hofconfectmeister” Carl Augustolagnio, ο οποίος ήταν επίσης ο βασιλικός διακοσμητής του χριστουγεννιάτικου δέντρου τα επόμενα χρόνια.

Αφού ο Μαξ Α΄ στέφθηκε βασιλιάς της Βαυαρίας το 1806, είδε τη δημόσια επίδειξη του προτεσταντικού χριστουγεννιάτικου δέντρου ως μια καλή ευκαιρία να επιδείξει μεγαλύτερη ανεκτικότητα στο Βασίλειο της Βαυαρίας, κάτι που δεν ήταν εύκολο στο καθολικό Μόναχο.

Όταν πέθανε η βασίλισσα Καρολίνα το 1841, η νεκρική πομπή των επίσημων προσκεκλημένων με το φέρετρό της στάθηκε στη Theatinerkirche για μισή ώρα μπροστά από κλειστές πόρτες. Οι προτεστάντες κληρικοί δεν επιτρεπόταν να εισέλθουν στην εκκλησία, τα αναμμένα κεριά έπρεπε να σβήσουν – και ο ανθοστολισμός έπρεπε να τοποθετηθεί μπροστά από την εκκλησία. Η μουσική και το τραγούδι απαγορευόταν επί ποινή αφορισμού των καθολικών πενθούντων.

Μόνο όταν ο βασιλιάς Λουδοβίκος Α’, σε μια κρίση οργής, απείλησε τον κλήρο “να τους αφαιρέσει όλα τα λειτουργικά τους άμφια με τα ίδια τους τα χέρια”, επετράπη στην Καρολίν να ταφεί στη Theatinerkirche δίπλα στον σύζυγό της βασιλιά Μαξιμιλιανό Α’ .

Εξάλλου, παρά την “αιρετική” πίστη της, ήταν πολύ δημοφιλής στον πληθυσμό λόγω της κοινωνικής της φλέβας: “Αν είσαι σε δύσκολη θέση – πήγαινε στην Καρολίν” ήταν ένα δημοφιλές ρητό στο Μόναχο.

Παρ’ όλα αυτά, η “βασίλισσα των χριστουγεννιάτικων δέντρων” απέκτησε ένα μόνιμο μνημείο: Το 1809, τη χρονιά που στήθηκε το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο, η πλατεία μεταξύ της Brienner Straße και της Königsplatz μετονομάστηκε σε “Karolinenplatz” από το όνομά της.

Μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα το χριστουγεννιάτικο δέντρο τοποθετήθηκε γενικά στις οικογένειες του Μονάχου: Οι ένοχοι ήταν οι πολλοί Φράγκοι (και επομένως προτεστάντες) δημόσιοι υπάλληλοι που μετακόμισαν στο Μόναχο επειδή πληρώνονταν καλύτερα στις εκεί αρχές απ’ ό,τι στην πατρίδα τους.

Infos

Μαξιμιλιανός Α΄ Ιωσήφ

Ο Μαξιμιλιανός Α΄ Ιωσήφ (Maximilian I. Joseph, 27 Μαΐου 1756 – 13 Οκτωβρίου 1825) του Οίκου του Βίττελσμπαχ, από τον κλάδο Παλατινάτου-Μπίρκενφελντ, ήταν Βασιλιάς της Βαυαρίας (1806-1825), Εκλέκτωρ της Βαυαρίας ως Μαξιμιλιανός Δ΄ (1799-1805) και Δούκας του Τσβάιμπρυκεν (1795-1799).

Ήταν ο δευτερότοκος γιος του Φρειδερίκου Μιχαήλ του Παλατινάτου-Τσβάιμπρυκεν-Μπίρκενφελντ και της Μαρίας Φραγκίσκης του Βίττελσμπαχ, κόρης του Ιωσήφ Καρόλου του Παλατινάτου-Ζούλτσμπαχ.

Καρολίνα της Βάδης (Μπάντεν)

Η Καρολίνα (γερμ. Karoline, 13 Ιουλίου 1776 – 13 Νοεμβρίου 1841) από τον Οίκο του Τσέρινγκεν ήταν κόρη του Πρίγκιπα Διαδόχου του Μπάντεν και με τον γάμο της έγινε Εκλέκτειρα, και μετά Βασίλισσα, της Βαυαρίας.