Οι οφειλές του εθνικού ποιητή Σολωμού στο γερμανικό πνεύμα

Το ζήτημα της επίδρασης της γερμανικής σκέψης στο έργο του εθνικού μας ποιητή Σολωμού αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα επιρροής από ξένα πνευματικά πρότυπα στην Ιστορία των νεότερων ευρωπαϊκών λογοτεχνιών.

Το ερώτημα αυτό απασχόλησε πρώτα τον μαθητή και εκδότη του ποιητή Ιάκωβο Πολυλά. Ο Πολυλάς στην περίφημη έκδοση του έργου του Σολωμού αναφέρει ότι ο ποιητής άρχισε να ασχολείται εντατικά με τις τότε πνευματικές εξελίξεις στη Γερμανία με την εγκατάστασή του το 1828 στην Κέρκυρα.

Ο Σολωμός ήταν τότε 31-32 ετών και το γεγονός αυτό επηρέασε καθοριστικά την ώριμη φάση του έργου του.

Βασικά πρότυπά του στάθηκαν από τη μία οι κορυφαίοι Γερμανοί ποιητές Goethe, Schiller και Novalis, και από την άλλη η φιλοσοφία των Hegel και Kant.

Στο πρόσωπο του καρδιακού του φίλου Νικόλαου Λούντζη βρήκε το 1834 τον ιδανικό άνθρωπο που θα του μετέφραζε από τα γερμανικά στα ιταλικά τα μεγάλα έργα του γερμανικού ρομαντισμού και ιδεαλισμού.

Ο Διονύσιος Σολωμός προτίμησε την ιταλική γλώσσα, αφού πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής και νεανικής ηλικίας του στη γείτονα χώρα. Αυτό είχε ως συνέπεια να τη νιώθει σαν μητρική του.

Έτσι, εικάζεται ότι ο Λούντζης μετέφρασε περί τους 65 τόμους (!) γερμανικών πηγών υπακούοντας, βέβαια ,πάντα στις επιθυμίες και τις προτιμήσεις του Σολωμού.

Μερικά από τα πιο σημαντικά έργα που διάβασε ο Σολωμός είναι τα ακόλουθα:

• Goethe: Faust: Teil II (1832), Prometheus (1789)
• Schiller: Über die ästhetische Erziehung des Menschen (1794)
• Novalis: Hymnen an die Nacht (1800)
• Kant: Kritik der Urteilskraft (1790)
• Hegel: Phänomenologie des Geistes (1807), Wissenschaft der Logik (1831)

Η γερμανική εμμονή του Σολωμού στην ώριμη φάση της ζωής του λέγεται ότι τον οδήγησε στο να μιμηθεί εμφανισιακά τον αξεπέραστο Goethe και σχετικά με τον εσώτερο ψυχισμό του τον λυρικό Schiller.

Μέχρι το τέλος της ζωής του Ζακυνθινού αυτοσκοπός του ποιητή ήταν να μελετήσει διεξοδικά τη γερμανική φιλοσοφία και λογοτεχνία. Η περίπτωση του εθνικού μας ποιητή αναδεικνύει με χαρακτηριστικό και πρωτοφανή τρόπο τις πολιτισμικές ανταλλαγές και συνεισφορές ανάμεσα στις δύο χώρες.

Πηγή
Veloudis, Georg, Deutsche Einflüsse auf die neugriechische Literatur (1750-1944), Amsterdam: Hakkert 1983.