Υπήρξαν στιγμές στην περσινή τους περιοδεία στην Κίνα, που οι Γερμανοί βουλευτές έριξαν μία ματιά στο πόσο πίσω έχουν μείνει.
Μέσα από προσεκτικά σχεδιασμένες επισκέψεις σε «γίγαντες» όπως η Huawei Τechnologies και η Tencent Holdings, η Nadine Schoen από τους κυβερνώντες Χριστιανοδημοκράτες λέει ότι υπήρχε ένα μήνυμα που άκουσαν ξανά και ξανά: Ερχεται η ώρα, όπου η Γερμανία θα πρέπει να κάνει την επιλογή της.
Καθώς η τεχνολογία της Κίνας εξελίσσεται και η διαμάχη της με τις ΗΠΑ βαθαίνει, άκουσε το ένα μετά το άλλο στέλεχος να λέει, ότι θα έρθει μία στιγμή που η Γερμανία θα πρέπει να επιλέξει με ποια από τις δύο υπερδυνάμεις θέλει να συνεργαστεί.
Αυτή η εξισορρόπηση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας ήταν η «καρδιά» της οικονομικής επιτυχίας της Γερμανίας για μία γενιά. Το να ακούει κάποιος ότι διαγράφεται τόσο εύκολα, όπως και η βιομηχανική ισχύς της ίδιας της Ευρώπης, χτύπησε «καμπανάκι» στην Schoen και τον συνάδελφό της Thomas Heilmann.
Επέστρεψαν στο Βερολίνο αποφασισμένοι να προωθήσουν μία θεμελιώδη επανεξέταση του τρόπου λειτουργίας της χώρας τους. Με την Καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ να αποχωρεί το 2021 μετά από 16 χρόνια στην εξουσία, επικεντρώθηκαν στα πιο υψηλά επίπεδα του κόμματος.
Το βιβλίο με τις ιδέες τους, το «Neustaat» -ένα λογοπαίγνιο που σημαίνει τόσο νέο κράτος, όσο και νέα αρχή- έχει επικροτηθεί από «βαριά» στελέχη του CDU, συμπεριλαμβανομένου του Armin Laschet, ενός πρωθυπουργού (σσ της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας) που δείχνει πιθανός να διαδεχθεί την Μέρκελ στη καγκελαρία. Είναι ουσιαστικά ένα βασικό σχέδιο για την εποχή μετά τη Μέρκελ, που θα μετέτρεπε την παραδοσιακή δημόσια διοίκηση σε ψηφιακή. Είναι εμπνευσμενο από την πρόκληση που θέτει η Κίνα, αλλά δεν διστάζει να αντλήσει μαθήματα από τις επιτυχίες του Πεκίνου επίσης.
«Σίγουρα δεν θα εκτελούσαμε αυτές τις ιδέες όπως οι Κινέζοι, αλλά θα πρέπει να έχουμε μια κατευθυντήρια αρχή και να σκεφτόμαστε πού πηγαίνει ο κόσμος», δήλωσε η Schoen, η 37χρονη από το κρατίδιο Σάαρλαντ.
Πολλές από τις ιδέες τους προέκυψαν σε εκείνο το ταξίδι στην Κίνα, ενώ μερικές είναι ριζοσπαστικές. Προτείνουν την αναδιάρθρωση του ευρώ γύρω από την τεχνολογία blockchain όπως το Bitcoin, την εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης και τη διάλυση κρατικών υπουργείων υπέρ της λήψης αποφάσεων βάσει δεδομένων. Αλλά ήταν η συνολική στρατηγική των Κινέζων που τους ενέμπνευσε να βρουν το δικό τους όραμα, που θα συνάδει με τις δυτικές δημοκρατικές αρχές. «Πρέπει να βρούμε τον δικό μας δρόμο», είπε η Schoen. «Απαιτούμε μία πιο ισχυρή ευρωπαϊκή αυτοπεποίθηση».
Η Γερμανία μπορεί να βγει από την πανδημία του ιού του κορωνοϊού με περισσότερη οικονομική ισχύ από πολλές άλλες δυτικές χώρες, αλλά το CDU συνειδητοποιεί ότι η χώρα αντιμετωπίζει το ίδιο αβέβαιο μέλλον και πρέπει να αλλάξει.
Η παραδοσιακή συμμαχία της Ευρώπης με τις ΗΠΑ «ξεφτίζει» υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, η αυτοκινητοβιομηχανία – η ραχοκοκαλιά της γερμανικής μεταποίησης- είναι σε αναταραχή εν μέσω στροφής προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ενώ η παραδοσιακή μηχανική παραμερίζεται από την ψηφιακή τεχνολογία. Η Wirecard AG, ένα σπάνιο success story της γερμανικής τεχνολογίας, αγωνίζεται να επιβιώσει αφότου ανέφερε «τρύπα» 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ (2,1 δισεκατομμύρια δολαρίων) στον ισολογισμό της αυτόν τον μήνα και συνελήφθη ο πρώην διευθύνων σύμβουλός της.
Παίζοντας κυνηγητό
Παρά τις προσπάθειες του Τραμπ να διχάσει Βερολίνο και Πεκίνο, η Μέρκελ διατηρεί καλές σχέσεις με την Κίνα, ακόμη και αν το Πεκίνο επικρίνεται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για μια ολοένα και πιο επιθετική εξωτερική πολιτική. Πράγματι, τα δύο οικονομικά μοντέλα έχουν περισσότερα κοινά από ό,τι μπορεί να δείχνει η πρόσφατη ιστορία.
Η στρατηγική της Μέρκελ για την ανοικοδόμηση της οικονομίας της Γερμανίας μετά την πανδημία βασίζεται ήδη σε κάποια μαθήματα του κινεζικού κρατικού καπιταλισμού. Και σύμφωνα με πρόσφατη εργασία των οικονομολόγων του Πανεπιστημίου του Πρίνστον με επικεφαλής τον Markus Brunnermeier, διαδοχικές γενιές Κινέζων αξιωματούχων μελέτησαν επίσης τη βιομηχανοποίηση της Γερμανίας το 19ο αιώνα υπό τον Otto von Bismarck ως παράδειγμα χρήσης κρατικών τεχνολογικών προγραμμάτων για να προφτάσουν μία κυρίαρχη οικονομική δύναμη.
Τώρα, είναι η σειρά της Γερμανίας να παίξει ξανά κυνηγητό.
Η διατριβή των Schoen, Heilmann και δεκάδων άλλων αξιωματούχων του CDU είναι μία αξιοσημείωτα ζοφερή αξιολόγηση για ένα κόμμα που οδήγησε τη Γερμανία για το μεγαλύτερο μέρος της μεταπολεμικής ιστορίας της. Περιγράφει τη χώρα ως αποτυχημένο κράτος, «πολύ γραφειοκρατικό, πολύ περίπλοκο, πολύ αργό» για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της νέας ψηφιακής παγκόσμιας τάξης. «Ενα μη αποδοτικό κράτος χάνει πρώτα την επάρκειά του, μετά την εμπιστοσύνη του και τελικά τη δύναμή του», γράφουν οι συγγραφείς στον πρόλογο.
Το βιβλίο τους και τελικά το πολιτικό πρότζεκτ τους ασχολείται με αυτή τη δύναμη, που είναι η δύναμη που θα κάνει τους Ευρωπαίους να ασχοληθούν με την τεχνολογία του 21ου αιώνα, υπό τους δικούς τους όρους, προστατεύοντας τις δικές τους αξίες.
Τεχνολογία και ισχύς
«Οι περισσότεροι Κινέζοι δεν δείχνουν να ενοχλούνται όταν παρακολουθούνται και ελέγχονται από το κράτος επειδή τους δίνει την αίσθηση ασφάλειας», δήλωσε ο Laschet κατά τη διάρκεια συζήτησης του νέου βιβλίου την Τετάρτη το βράδυ. «Αλλά αυτή δεν είναι η προσέγγισή μας στην Ευρώπη».
Είναι ευρέως γνωστή η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται για παρακολούθηση εθνοτικών μειονοτήτων στη δυτική επαρχία Xinjiang της Κίνας. Αλλά οι Schoen και Heilmann εξακολουθούν να σοκάρονται από εφαρμογές τεχνολογίας που φαίνεται να διεισδύουν σε πολλά δυτικά ιδανικά.
«Δεν θέλουμε ένα κράτος όπου τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για να κατευθύνουν και να ελέγχουν τους ανθρώπους», δήλωσε η Schoen.
Σε εκείνο το ταξίδι στο Squirrel AI στη Σανγκάη, στους βουλευτές παρουσιάστηκε μία εφαρμογή που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να παρακολουθεί τη μαθησιακή διαδικαασία των παιδιών, σύμφωνα με αξιωματούχο που ήταν παρών.
Αστειευόμενος κάποιος από την αποστολή, ρώτησε, αν το λογισμικό θα μπορούσε να προβλέψει εάν ένα παιδί θα γίνει καθηγητής ή εργάτης, με την ωμή απάντηση από Κινέζο στέλεχος να αφήνει την ομάδα σοκαρισμένη.
Φυσικά, είπε ο οικοδεσπότης τους, αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος…
