Η τραγωδία του Ευριπίδη ΕΚΑΒΗ και η ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Νίκου Καζατζάκη στη Θεατρική Σκηνή της Κρατικής Αρχαιολογικής Συλλογής Μονάχου
Μια πρωτόγνωρη θεατρική εκδήλωση-παράσταση έλαβε χώρα στη κεντρική αίθουσα της Κρατικής Αρχαιολογικής Συλλογής Μονάχου.
Στο παγκοσμίως γνωστό αυτό τό μουσείο υπάρχουν σε κατάλληλα διαμορφωμένες βιτρίνες αρχαιοελληνικά έργα τέχνης άμφορείς, αγγεία, στάμνες, κρατήρες και άλλα πήλινα δοχεία που χρονολογούνται ήδη από το 2.500 π.Χ.
Στον αρχαιοελληνικό αυτό περίγυρο χώρο διδάχθηκαν (παίχθηκαν) με μεγάλη επιτυχία στις 19 Φεβρουαρίου 2020 η τραγωδία του Ευριπίδη ΕΚΑΒΗ και την επόμενη ημέρα η επική δημιουργία του Νίκου Καζαντζάκη ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
Τα έργα διδάχθηκαν στη γερμανική γλώσσα. Τη σκηνοθεσία και γενική επίβλεψη ανέλαβε ο διεθνώς γνωστός σκηνοθέτης κ. Georg Rootering, ο οποίος έχει παρουσιάσει το εξαίρετο ταλέντο του σε ονομαστά θέατρα και όπερες σε διάφορα κράτη, όπως λ.χ. Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Φιλανδία, Ιαπωνία, Ελβετία, Ελλάδα κ.α.
Την όλη δραματουργία του έργου του Ευριπίδη ΕΚΑΒΗ τη μετουσίωσαν επί σκηνής οι δύο πεπειραμένοι ηθοποιοί η κ. Cordula Trantow και ο κ. Siemen Rühaak, αρκούντως γνωστοί στο χώρο του θεάτρου.
Ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης προσκλήθηκε και μπόρεσε να παραστεί μόνο στη τραγωδία ΕΚΑΒΗ, όπου βίωσε, μέσα από τη θαυμάσια υποκριτική τέχνη των δύο ηθοποιών το δράμα της Εκάβης και τον όλο προβληματισμό του πολέμου και των θλιβερών επιπτώσεών του
Ο υποδιευθυντής της Κρατικής Αρχαιολογικής Συλλογής Μονάχου κ. Δρ. Christian Gliwitzky και ο σκηνοθέτης κ. Georg Rootering, ανταποκρίθηκαν ενθέρμως στην παράκληση του Πρωτοπρεσβυτέρου Αποστόλου Μαλαμούση, να διατυπώσουν γραπτώς (σε μερικές γραμμές) τo δικό τους σκεπτικό για τη θεατρική εβδομάδα και για τα δύο έργα.
Παρατίθενται τα κείμενά τους, σε ελεύθερη μετάφραση:
κ. Δρ. Christian Gliwitzky:
Ήδη για δεύτερη φορά από τον Μάϊο 2019 λαμβάνει χώρα εφέτος στη Κρατική Αρχαιολογική Συλλογή Μονάχου, μια χειμερινή θεατρική εβδομάδα, αφιερωμένη στην αρχαιοελληνική γραμματεία και το αρχαιοελληνικό θέατρο.
Έτσι διευρύνεται σε μεγάλο βαθμό το φάσμα που παρέχεται στη Γλυπτοθήκη Μονάχου με τις θερινές παραστάσεις κλασικών τραγωδιών και κωμωδιών που δημιουργήθηκε εδώ και τρεις δεκαετίες, με θεατρικές παραστάσεις του σκηνοθέτη Gunnar Petersen.
Η καλλιτεχνική διεύθυνση της θεατρικής εβδομάδας βρίσκεται στα καταξιωμένα χέρια του Georg Rootering, ο οποίος την τελευταία δεκαπενταετία, συνέθεσε με μεγάλη επιτυχία σε διάφορες εκδηλώσεις, διασκευές ελληνικών δραμάτων και ρωμαϊκής ποίησης για τη „θεατρική σκηνή“ της Κρατικής Αρχαιολογικής Συλλογής Μονάχου.
Για μια ακόμη φορά μεταφέρει στο κοινό τη σκέψη και τα αισθήματα των ανθρώπων της ευρωπαϊκής αρχαιότητας, μέσα στην εξαίρετη ατμόσφαιρα που παρέχουν τα αρχαία έργα τέχνης, αφενός μεν με την υψηλή κλασσική τραγωδία ΕΚΑΒΗ του αττικού ποιητἠ Ευριπίδη, αφετέρου με το έργο του μοντέρνου εθνικού ποιητή Νίκου Καζαντζάκη ΟΔΥΣΣΕΙΑ, που σχετίζεται με το μνημειώδες έργο του Ομήρου.
Το γεγονός αυτό, να παρουσιάζουμε δηλαδή στα δύο Μουσεία μας, στη Βασιλική Πλατεία Μονάχου, αρχαίο θέατρο ή θέατρο εμπνευσμένο από την αρχαιότητα, στηρίζεται σε μία καλή βάση.
Για την ιστορικο-πνευματική ταξινόμηση των αρχαιολογικών εκθεμάτων στη Κρατική Αρχαιολογική Συλλογή Μονάχου και στη Γλυπτοθήκη είναι εξαίρετης σημασίας τα διασωθέντα κείμενα από την ελληνική κλασσική εποχή.
Με βάση αυτά τα κείμενα γνωρίζουμε το τι λάμβανε χώρα στη σκέψη των ανθρώπων που κατασκεύασαν τα αγάλματα και τα αγγεία της αρχαϊκής και κλασσικής εποχής.
Και επειδή τα κείμενα αυτά εγράφησαν για χρήση τους σε δημόσιες διαλέξεις ή κυρίως σε θεατρικές παραστάσεις, για το λόγο αυτό είναι σκόπιμο να τα χρησιμοποιήσουμε και πάλι σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
Πέραν τούτου η πολύ συγκρατημένη, σχεδόν μινιμαλιστικής δράσης, παρουσίαση των αρχαίων δραμάτων στη Κρατική Αρχαιολογική Συλλογή Μονάχου, με δύο μόνο ηθοποιούς, όπως μπορούμε να δούμε στη περίπτωση της ΕΚΑΒΗΣ, αποτελεί αναμφισβήτητο προτέρημα, το ότι με τον τρόπο αυτό προσεγγίζουμε την αρχαία πρακτική των θεατρικών παραστάσεων, σε αντίθεση με πλούσιες σύγχρονες παραγωγές, που συνειθίζονται σε μεγάλα θέατρα.
Οι μεγάλοι τραγικοί του 5ου αι. π.Χ. στην Αθήνα – Αισχύλος, Ευριπίδης και Σοφοκλής – παρουσίαζαν τα έργα τους στη θεατρική σκηνή, πάντα με μόνο δύο ή τρεις ηθοποιούς.
Και από την άποψη αυτή η θεατρική εβδομάδα στη Κρατική Αρχαιολογική Συλλογή Μονάχου ακολουθεί παντελώς την αρχαία παράδοση.
κ. Georg Rootering:
Η Εκάβη ικετεύει τον Έλληνα αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα να τη βοηθήσει. Αυτός, όμως, από πολιτική σκοπιμότητα δεν θέλει να αναλάβει κάποια δράση ενάντια στον βασιλέα της Θράκης (Πολυμήστορα).
Παρά ταύτα βοηθεί την Εκάβη να προσελκύσει με δόλο το φιλοχρήματο Πολυμήστορα και τους γιούς του στο στρατόπεδο των αιχμαλώτων τροάδων γυναικών. Εκεί βρίσκουν το θάνατο οι γιοί του Πολυμήστορα, ενώ ο ίδιος ο βασιλιάς τυφλώνεται.
Με απαράμιλλη μαεστρία διηγείται ο Ευριπίδης την πτώση σε βαθειά ταπείνωση και πολύ μεγάλο πόνο της πάλαι ποτέ πλούσιας και ισχυρής Εκάβης.
Όμως, κλυδωνιζόμενη μεταξύ δύναμης και αδυναμίας, υποκινούμενη από αισθήματα πένθους και εκδίκησης, μεταβἀλλεται τελικά η αποτυχημένη σε νικήτρια και ο υποτιθέμενος νικητής σε αποτυχημένο.
Τις ελληνικές τραγωδίες τις αισθάνομαι πάντα ως το γενετικό αποτύπωμα της ανθρώπινης ψυχολογίας μας. Τη στιγμή που ο περιγραφόμενος στη τραγωδία χαρακτήρας υπερβαίνει «τα σύνορα ανθρώπινης κρίσης και δράσης», τότε πέφτει. Τις περισσότερες φορές κυριεύει τον χαρακτήρα η μανία.
Κάθε τραγωδία είναι ένα θαυμάσιο μνημείο του ανθρώπινου ΕΙΝΑΙ. Ο μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης και φίλος Θεόδωρος Θερσόπουλος με προειδοποίησε κάποτε: «Η Ελληνική Τραγωδία δημιουργεί εξάρτηση». Έχω εθισθεί πλήρως σε αυτό το ναρκωτικό και είμαι γι’αυτό ευγνώμων.
————————————————————-
„Στο έργο ΟΔΥΣΣΕΙΑ με τους 33.333 στίχους του, περιγράφει ο Καζαντζάκης τον Οδυσσέα να είναι δυστυχισμένος στην Ιθάκη, μετά τον επαναπατρισμό του, να νοιώθει ξένος εκεί και να αποφασίζει να εγκαταλείψει τη χώρα του, αναζητώντας μια νέα πατρίδα για να πεθάνει εκεί.
Το θέμα αυτό καταδεικνύει και τον επίκαιρο προβληματισμό στο σύγχρονο πρόβλημα της προσφυγιάς“, υπογραμμίζει ο κ. Rootering.
Ο κ. Georg Rootering έχει εργαστεί και σε θεατρικά έργα στην Ελλάδα, έχει τις καλύτερες αναμνήσεις από την άριστη συνεργασία του με τους Έλληνες και όπως είπε στον π. Απόστολο, θα το θεωρούσε ιδιαίτερη τιμή να μπορέσει εκ νέου να επισκεφθεί την Ελλάδα και να εργαστεί και πάλι στον ελληνικό θεατρικό χώρο των Αθηνών, της αρχαίας Ολυμπίας και αλλαχού.
Εντύπωση προκάλεσαν η εμβρίθεια του υποδιευθυντή κ. Δρ. Christian Gliwitzky σχετικά με την αρχαιοελληνική και κλασσική τέχνη και οι πολύπλευρες θαυμαστές γνώσεις του για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, „η τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα εμπνέονταν από τη θεματολογία της καθημερινής ζωής και ήταν ένα μορφωτικό και πολιτιστικό αγαθό γιά όλους τους πολίτες. Το Κράτος φρόντιζε να παράσχει τις δυνατότητες ώστε να μπορούν όλοι ανεμπόδιστα να επισκέπτονται τα θέατρα “.
Και μια ακόμη επίκαιρη αναπάντεχη και απρόσμενη παράμετρος της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ εν έτει 2020 μ.Χ.
Ευρισκόμενος χθες ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης οικογενειακώς (και για ένα τρίωρο) στη Λωζάννη, συνήντησε τυχαίως στο κέντρο της πόλης τον Ιθακιώτη Ιωάννη ΠΑΤΕΡΗ, ο οποίος με την επίσης Ιθακιώτισα σύντροφό του Σεβαστή βρίσκονται στην Ελβετία, για το λόγο ότι η Σεβαστή συμμετέχει σ΄ένα τετραετές ερευνητικό πρόγραμμα γενετικής στο πανεπιστήμιο Λωζάννης. Ο Ιωάννης και η Σεβαστή νοσταλγούν την Ιθάκη και το „Νόστιμον Ήμαρ“ στο πατρικό τους σπίτι.
Η „ΟΔΥΣΣΕΙΑ“ σε μια σύγχρονη και προσωπική θεώρηση και ερμηνεία !!!
Οι εξ Ιθάκης καταγόμενοι Ιωάννης και Σεβαστή αναζητούν στη ξένη ένα καλύτερο μέλλον, νέους ερευνητικούς ορίζοντες, γνωριμία με άλλους λαούς και πολιτισμούς, όμως o ΝΟΣΤΟΣ διαχέεται στις σκέψεις, στις καρδιές και στις πράξεις τους και ασίγαστος είναι ο πόθος της επιστροφής τους στην ΙΘΑΚΗ (Ιθάκη με την πραγματική και τη συμβολική της έννοια).
