Στην ανακοίνωση του ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ για επαφές σχετικά με «τεχνικά μέτρα για την αποφυγή ανεπιθύμητων στρατιωτικών ενεργειών ή ατυχήματος στη Μεσόγειο» αλλά και στην τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ- Eρντογάν αναφέρεται η Süddeutsche Zeitungen και παρατηρεί: «Την ώρα που η Τουρκία, η οποία τις προηγούμενες μέρες χρησιμοποιούσε πολύ σκληρό τόνο, έδειξε ότι ήταν κάπως έτοιμη για διάλογο, αυτή τη φορά η Ελλάδα αντέδρασε απορριπτικά, θέτοντας προϋποθέσεις για τη συμβιβαστική πρόταση Στόλντενμπεργκ. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε απευθυνόμενος στην Άγκυρα: Τερματίστε τις προκλήσεις, ξεκινήστε συνομιλίες»
Το δημοσίευμα αναφέρεται επίσης στην ανακοίνωση του γραφείου του Τούρκου προέδρου, σύμφωνα με το οποίο Μέρκελ – Eρντογάν συνομίλησαν για την ένταση στη Μεσόγειο και σημειώνει: «Ο Ερντογάν είπε ότι δεν μπορεί να ανεχτεί την υποστήριξη που έχουν επιδείξει ορισμένα κράτη για την “εγωιστική και άδικη στάση” της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Μέχρι στιγμής το Βερολίνο δεν έχει σχολιάσει τίποτα. Με αυτή την κίνηση ο Ερντογάν δείχνει μετά από καιρό ότι είναι λίγο-πολύ έτοιμος για διάλογο. Ανοιχτός σε διάλογο φάνηκε και ο Κ. Μητσοτάκης, επισημαίνοντας όμως με σαφήνεια την Παρασκευή τις ελληνικές προϋποθέσεις». Στη συνέχεια το ρεπορτάζ αναφέρεται στη διάψευση της Αθήνας ως προς τη δήλωση Στόλτενμπεργκ ότι οι στρατοί των δύο χωρών «συνομιλούν ήδη μεταξύ τους», με την ελληνική κυβέρνηση να ζητά από τον ΓΓ του ΝΑΤΟ προσεκτικότερες διατυπώσεις. Μάλιστα σύμφωνα με εκπρόσωπο της Ελλάδας ο Στόλτενμπεργκ συνομίλησε με κυβερνητικούς εκπροσώπους από τις δύο πλευρές αλλά «αυτό δεν αποτελεί ακόμη διάλογο». Τέλος το ρεπορτάζ αναφέρεται και στην πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο οποίος επίσης όπως φαίνεται «έχει ξεκινήσει πρωτοβουλία διαμεσολάβησης. Έχει προτείνει διεθνή διάσκεψη για την επίλυση των διενέξεων στη Μεσόγειο, όπως είπε ο ίδιος στο dpa. Παρουσίασε την ιδέα στην Τουρκία και σε άλλους εταίρους. “Δεν έχω λάβει σαφές ναι, αλλά ούτε και αρνητική απάντηση”, αναφέρει. Ο χρόνος και η μορφή της συνάντησης παραμένουν ανοιχτά.»
O Στόλτενμπεργκ και η αλλαγή στάσης στο ΝΑΤΟ
Στο παρασκήνιο και τις διεργασίες στο ΝΑΤΟ, που οδήγησαν στην ανακοίνωση Στόλντενμπεργκ, η οποία προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας, αναφέρεται εκτενώς και η Frankfurter Allgemeine Zeitung σε άρθρο με τίτλο «Καθόλου εύκολες συνομιλίες». Σύμφωνα με την FAZ ο Στόλτενμπεργκ είχε καταστήσει σαφές «ότι οι επαφές στο ΝΑΤΟ δεν αφορούσαν καταρχάς την απόσυρση πλοίων, αλλά μόνο το ότι η μια πλευρά δεν έπρεπε να ενοχλήσει την άλλη. Ο τεχνικός όρος γι αυτό είναι “αποκλιμάκωση”. O Στόλτενμπεργκ τις διαφοροποίησε από τις διπλωματικές προσπάθειες, που συντονίστηκαν από τη γερμανική κυβέρνηση και αποσκοπούσαν στην εξεύρεση λύσης για τη διένεξη αναφορικά με τα θαλάσσια σύνορα και τους φυσικούς πόρους. Ο Στόλτενμπεργκ είχε μιλήσει τις προηγούμενες μέρες τηλεφωνικά με τον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη. Προηγουμένως Έλληνες διπλωμάτες, σύμφωνα με πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί επισήμως, είχαν καταστήσει σαφές ότι η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη να ξεκινήσει συνομιλίες για αποκλιμάκωση, όσο η Άγκυρα δεν αποσύρει όλα τα τουρκικά πλοία από τις θαλάσσιες περιοχές που αξιώνει η Αθήνα.
Ο Στόλντενμπεργκ προσπαθούσε εντατικά από την προηγούμενη εβδομάδα να επιλύσει τη σύγκρουση. Στο Βερολίνο συναντήθηκε με την καγκελάριο Μέρκελ, η οποία με τη σειρά της συμμετείχε σε διπλωματικές προσπάθειες. Και η Ουάσιγκτον έπαιξε έναν ρόλο. Ο Αμερικανός υπ. Εξωτερικών Μάικ Πομπέο κάλεσε τους δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ να “συγκρατηθούν, να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν διπλωματικές συνομιλίες”. Η διαμεσολάβηση Στόλτενμπεργκ διακόπτει την προηγούμενη γραμμή της συμμαχίας. Η σύγκρουση Άγκυρας-Αθήνας πάντοτε θεωρούνταν από το ΝΑΤΟ διμερές ζήτημα. Ωστόσο, αυτή η θεώρηση έφτασε σε οριακό σημείο τον Ιούνιο, όταν γαλλική φρεγάτα υπό νατοϊκή διοίκηση βρέθηκε σχεδόν να αψιμαχεί με δύο τουρκικά πολεμικά πλοία που συνοδεύουν φορτηγό πλοίο, το οποίο θα παρέδιδε όπλα στη Λιβύη. Το Παρίσι ζήτησε έρευνα για το συμβάν στις επιτροπές του ΝΑΤΟ – έτσι η συμμαχία δεν θα μπορούσε πλέον να παραβλέψει το θέμα.»
Η FAZ εστιάζει και στη δήλωση Στόλτενμπεργκ ότι «η συμμαχία είναι μια σημαντική πλατφόρμα διαβούλευσης για όλα τα θέματα που επηρεάζουν την κοινή ασφάλεια». Με τον τρόπο αυτό, παρατηρεί η εφημερίδα, «ξεκινά μια συζήτηση που εδώ και πολύ καιρό είναι ανοιχτή στο ΝΑΤΟ και η οποία ξεκίνησε από τη Γερμανία. Το Βερολίνο, σε αντίδραση προς τη συνέντευξη Μακρόν, στην οποία είχε αποκαλέσει το ΝΑΤΟ “εγκεφαλικά νεκρό”, επέμεινε στην ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου εντός του ΝΑΤΟ. Μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υπό την προεδρία του πρώην υπ. Άμυνας της Γερμανίας Tόμας ντε Μεζιέρ πρόκειται να αναπτύξει σχετικές προτάσεις.»
Η Μέρκελ ως «ειλικρινής διαμεσολαβήτρια»
Σε ανάλυσή του το Der Spiegel αναφέρεται στον ρόλο της Μέρκελ στην ελληνοτουρκική διένεξη και σημειώνει: «Σπάνια δύο εταίροι του ΝΑΤΟ έχουν βρεθεί τόσο κοντά σε πόλεμο. Εδώ και εβδομάδες κλιμακώνεται η διαμάχη Ελλάδας-Toυρκίας γύρω από εδαφικές διεκδικήσεις και πρώτες ύλες στη Μεσόγειο (…) Όταν τη δεκαετία του ´90 η Ελλάδα και η Τουρκία ήρθαν σε σύγκρουση για δύο βραχονησίδες του Αιγαίου, οι ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Κλίντον απέτρεψαν έναν πόλεμο. Οι ΗΠΑ υπό Τραμπ εκπίπτουν από τη θέση του διαμεσολαβητή. Επομένως εναπόκειται στην καγκελάριο Μέρκελ να ενεργήσει ως έντιμη διαμεσολαβήτρια μεταξύ των δύο νατοϊκών εταίρων. Είναι η μόνη ευρωπαία αρχηγός κυβέρνησης η οποία διαθέτει τις απαραίτητες επαφές, τόσο με τον Ερντογάν όσο και με τον Μητσοτάκη. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να παρακινήσει τις δύο πλευρές σε μια κοινή χρήση των αμφισβητούμενων υδάτων – έως ότου ένα διεθνές δικαστήριο να επιλύσει οριστικά τη διαμάχη».
Βέμπερ: Πρέπει να είναι σαφές σε ποια πλευρά βρίσκονται ΕΕ και Γερμανία
Συνέντευξη επισης στο περιοδικό Der Spiegel παραχώρησε ο επικεφαλής της Κ.Ο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και Χριστιανοκοινωνιστής, Μάνφρεντ Βέμπερ, αναφερόμενος μεταξύ άλλων στα ελληνοτουρκικά και στη στάση της Γερμανίας. Το Spiegel του ζητά να σχολιάσει το δίλημμα της Γερμανίας: από τη μια πλευρά η καγκελάριος θέλει να στηρίξει την χώρα-εταίρο στην ΕΕ, την Ελλάδα, κι από την άλλη δεν θέλει να αναστατώσει τις σχέσεις με τον Ερντογάν. «Υπάρχει διέξοδος» ρωτά το Spiegel και ο Μάνφρεντ Βέμπερ απαντά: «To γεγονός ότι ο Γερμανός υπ. Εξ. Χάικο Μάας πετά στην Αθήνα, για να εμφανιστεί εκεί ως μεσoλαβητής, είναι για μένα απαράδεκτο. Έχουμε μια σύγκρουση ενός κράτους-μέλους της ΕΕ με μια τρίτη χώρα, η οποία επιπλέον εμφανίζεται ως επιτιθέμενη χώρα. Πρέπει να είναι σαφές σε ποια πλευρά βρίσκονται η ΕΕ και η Γερμανία: στο πλευρό της Ελλάδας. Ο υπ. Εξωτερικών πρέπει να είναι προσεκτικός ώστε να μην είναι εκβιάσιμος εξαιτίας του φόβου μιας νέας προσφυγικής κρίσης. Αντ´ αυτού θα έπρεπε να μιλάμε για οικονομικές κυρώσεις, μεταξύ των οποίων αναστολή της τελωνειακής συμφωνίας με την Τουρκία και πολλά άλλα, ώστε να αντιδράσουμε απέναντι στις επιθέσεις του Ερντογάν».
