Στην αποκάλυψη πως Γερμανία – Ελλάδα – Τουρκία συμμετείχαν σε τριμερή συνάντηση στον απόηχο της απόφασης της τουρκικής κυβέρνησης για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί προχώρησε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, εξέλιξη απρόσμενη δεδομένου του τεταμένου κλίματος στις σχέσεις των δύο χωρών τελευταίο διάστημα με ευθύνη της γείτονος.
Η τριμερής έλαβε χώρα με πρωτοβουλία της γερμανικής πλευράς, επιβεβαιώνοντας ότι το Βερολίνο δεν είναι διατεθειμένο για ρήξη με την Τουρκία και πρόκληση θερμού επεισοδίου κατά τη διάρκεια της προεδρίας του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και ως εκ τούτου θα επιλέξει την πολιτική του συμβιβασμού, ανοίγοντας ενδεχομένως τη συζήτηση για επιβολή κυρώσεων, χωρίς όμως αποφάσεις.
Αυτό άλλωστε φάνηκε και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, καθώς το επόμενο ραντεβού που δόθηκε προκειμένου να ξανασυζητηθεί η τουρκική παραβατικότητα είναι στα τέλη Αυγούστου.
Παρά την πίεση από την ελληνική πλευρά και την οξεία αντίδραση της Γαλλίας σε ό,τι αφορά στις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ακόμη με τη μορφή του κατεπείγοντος το ζήτημα επιχειρώντας να κερδίσει χρόνο προκειμένου να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου με την Άγκυρα.
Οι προθέσεις των Βρυξελλών έγιναν ακόμη πιο σαφείς το προηγούμενο διάστημα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ύπατου Εκπροσώπου, Ζοζέπ Μπορέλ, στην Άγκυρα. Ο Μπορέλ επιχείρησε να διατηρήσει τα προσχήματα, σημειώνοντας ότι οι σχέσεις δεν είναι οι καλύτερες και στόχος είναι να ξεκινήσει διάλογος εκτόνωσης της έντασης. Τη λέξη μάλιστα «διάλογος» την επανέλαβε στον Εβρο, την Αθήνα, και τη Λευκωσία. Ο διάλογος συνοδευόταν από τη θέση ότι η Αγκυρα «είναι σημαντικός εταίρος» παρά την παραδοχή ότι οι διαφορές με την ΕΕ είναι σημαντικές και η ένταση κλιμακούμενη.
Η «διπλωματική γέφυρα» της Γερμανίας
Αναλυτές εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα πιεστεί να προχωρήσει σε αυτό τον διάλογο με την Τουρκία υπό την πίεση των μεγάλων δυνάμεων που διατηρούν συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Αθήνα πάντως να τονίζει σε κάθε τόνο πως προκειμένου να κάτσει στο τραπέζι των συζητήσεων απαιτείται αποκλιμάκωση των προκλήσεων εκ μέρους της Άγκυρας.
Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Νίκου Δένδια, ο οποίος έκανε λόγο για «διπλωματικές επαφές σε επίπεδο υπηρεσιακών παραγόντων» στο Βερολίνο, ξεκαθαρίζοντας ότι «αν αυτό θέλει να το εμφανίσει η Τουρκία ως διάλογο για να αποτινάξει από πάνω της το ενδεχόμενο των κυρώσεων, θα πρέπει να προσπαθήσει λίγο παραπάνω».
Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία του Βερολίνου για την τριμερή επιβεβαιώνει την καταφανή προσπάθεια της Γερμανίας να οικοδομήσει «διπλωματική γέφυρα» μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για να πέσουν οι τόνοι στην Ανατολική Μεσόγειο.
Είχε προηγηθεί η προετοιμασία της τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για την οποία είχα εργαστεί μεθοδικά οι Γερμανοί και πιο συγκεκριμένα ο διπλωματικός σύμβουλος της Άνγκελα Μέρκελ, ο Γιαν Χέκερ.
Αυτή τη φορά, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των στενών συνεργατών των κ.κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν, δηλαδή τη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή, και τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραίμ Καλίν, υπό την «εποπτεία» του διευθυντή του διπλωματικού γραφείου της Άνγκελα Μέρκελ.
Υπό το πρίσμα της φθίνουσας πορείας της οικονομίας της, η Αγκυρα έχει κάθε λόγο να διατηρήσει τις οικονομικές, εμπορικές αλλά και πολιτικές σχέσεις με την ΕΕ ή/και μεμονωμένα κράτη-μέλη. Σε αυτό το σημείο, η ελληνική πλευρά πρέπει να επιδιώξει, μέσω ενδοευρωπαϊκών συμμαχιών, την υιοθέτηση μίας καθαρής, έστω μίνιμουμ, κοινής ευρωπαϊκής θέσης απέναντι στην Τουρκία, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις.
Οι «κόκκινες» γραμμές της Αθήνας
Στο πλαίσιο αυτό, η Αθήνα ζητεί οι εταίροι να αντιληφθούν την κρισιμότητα της κατάστασης, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας μπορεί να βρεθεί μπροστά σε δυσάρεστες εξελίξεις αν η Τουρκία προχωρήσει σε νέα προκλητική κίνηση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τόσο σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο όσο και σε στρατιωτικό η Ελλάδα ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν έχει πλέον το παραμικρό περιθώριο να μην αντιδράσει δυναμικά σε ενδεχόμενη ενέργεια των γειτόνων.
Μάλιστα, το μήνυμα που δόθηκε κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των ΥΠΕΞ -επιδιώκοντας να ασκηθεί περαιτέρω πίεση στην ΕΕ- ήταν πως αν υπάρξει θερμό επεισόδιο, η Ελλάδα θα αντιδράσει και θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί το άρθρο 42 της Συνθήκης, δηλαδή να ενισχυθεί με απόφαση του Συμβουλίου η χώρα που δέχεται επίθεση.
«Το άρθρο προβλέπει την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών της ΕΕ εάν κάποιο από αυτά δεχτεί επίθεση. Το ανάλογο του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Να είμαστε ξεκάθαροι, προειδοποίησα ότι η Ελλάδα θα ζητήσει βοήθεια από την ΕΕ εάν δεχθεί επίθεση από τον οποιονδήποτε» επεσήμανε ο Νίκος Δένδιας.
«Η τουρκική παραβατικότητα εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες είναι πολιτική κανονιοφόρων. Η Ελλάδα, εάν υπάρξει παραβίαση των συνόρων, πρέπει να αντιδράσει. Είναι προφανές ότι το μνημόνιο Λιβύης – Τουρκίας είναι ανύπαρκτο και αυτό που η Άγκυρα παρουσιάζει ως τεμάχια που ζητεί άδειες για έρευνες είναι κομμάτι της Ελληνική Υφαλοκρηπίδας. Η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Γι’ αυτό και ζητήσαμε να υπάρχει έτοιμος κατάλογος βαρύτατων κυρώσεων για να ξέρει η Τουρκία πού πηγαίνει και να μην αμφιβάλει κάνεις για τις προθέσεις μας, της Ευρώπης δηλαδή» πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Αντιδράσεις στην αντιπολίτευση για τη «μυστική» τριμερή
Η αποκάλυψη της τριμερούς Γερμανίας – Ελλάδας – Τουρκίας από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου έβαλε εκ νέου φωτιά στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό. Μετά τις κατηγορίες της αξιωματικής αντιπολίτευσης για ολιγωρία της κυβέρνησης στο θέμα της Αγίας Σοφίας, τα κόμματα αυτή τη φορά απαιτούν άμεση ενημέρωση για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, χωρίς να κρύβουν την έντονη ενόχλησή τους για τους κυβερνητικούς χειρισμούς.
Μιλώντας για «μυστική συνάντηση» και «μυστική διπλωματία» τονίζουν ότι είναι αδιανόητο να ενημερώνονται τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου για την ύπαρξη της συνάντησης από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών.
«Σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία που η Τουρκία εντείνει την επιθετικότητα της, η κυβέρνηση οφείλει τουλάχιστον να ενημερώσει άμεσα την αντιπολίτευση για το τι συζητήθηκε στην τριμερή αντί να μας πληροφορεί ο Τούρκος ΥΠΕΞ» σημειώνει χαρακτηριστικά ο ΣΥΡΙΖΑ.
Μάλιστα, η αξιωματική αντιπολίτευση διαβεβαιώνει ότι θα επιδείξει υπεύθυνη στάση, μην χάνοντας φυσικά την ευκαιρία να αφήσει αιχμές για τις εσωκομματικές ισορροπίες στη ΝΔ. «Δεν γνωρίζουμε αν η κυβέρνηση κρύβεται επειδή φοβάται την ακραία πτέρυγά της. Πάντως να μην ανησυχεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιδείξει τον λαϊκισμό της ΝΔ όταν ήταν αντιπολίτευση. Ο Τσίπρας δεν είναι Μητσοτάκης» είναι το αιχμηρό σχόλιο του ΣΥΡΙΖΑ.
Σε σκληρή ανακοίνωση προχώρησε και το ΚΙΝΑΛ, τονίζοντας ότι «είναι αδιανόητο να πληροφορούμαστε από διαρροές και από την Τουρκική πλευρά ότι υπήρχε τριμερής συνάντηση στο Βερολίνο».
«Ο κ. Μητσοτάκης πρέπει να καταλάβει ότι η μυστική διπλωματία έχει σωρεύσει πολλά δεινά. Απαιτούμε άμεσα ενημέρωση» σημειώνει.
