Στις 31.12.2002 έπεσε η αυλαία για το Ελληνικό Πρόγραμμα του Μονάχου, το οποίο ξεκίνησε το 1964 στα πλαίσια των ξενόγλωσσων προγραμμάτων του ΑRD (Ausländerprogramm).
Την παραγωγή των προγραμμάτων αυτών είχαν αναλάβει τα ραδιοφωνικά ιδρύματα της Βαυαρίας „Βayerischer Rundfunk“ και της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας „Westdeutscher Rundfunk“.
Η Βαυαρική Ραδιοφωνία είχε αναλάβει την παραγωγή της Ελληνικής Εκπομπής. Πρώτος διευθυντής της από το 1964 ήταν ο Παύλος Μπακογιάννης. Τον ακολούθησε από το 1974 μέχρι και το 1999 ο Κώστας Πετρογιάννης. Τελευταία διευθύντρια ήταν η Ελένη Ηλιάδου.
Επί 38 ολόκληρα χρόνια η „Εκπομπή του Μονάχου“ είχε καθημερινά το μονοπώλιο της ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, και με τα χρόνια έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής Μετανάστευσης στη Γερμανία.
Ήταν η εκπομπή που συνόδευσε τους Έλληνες της Γερμανίας σε όλα τα στάδια της μετεξέλιξής τους από „Γκασταρμπάιτερ“ της πρώτης γενιάς σε Ευρωπαίους πολίτες της δεύτερης αλλά και τρίτης γενιάς μεταναστών.
Κάθε βράδυ στις 20:20 και αργότερα στις 20:30 χιλιάδες Έλληνες αλλά και φίλοι Γερμανοί περίμεναν με μεγάλη αγωνία και συγκίνηση, σχεδόν με ευλάβεια, να πέσει το θρυλικό σήμα της εκπομπής, το „Πέρα στους πέρα κάμπους“.
Στην εκπομπή αυτή αφιέρωσε ο Βασίλης Βασιλικός και το διήγημα του „Ο εργάτης και η Ελληνική Εκπομπή του Μονάχου“, στο οποίο εκφράζει τον βαθύ του έρωτα για αυτή την ραδιοφωνική εκπομπή. Ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων δεν είναι τυχαίος: „20.20“.
Σημαντικός ο ρόλος της εκπομπής και κατά την διάρκεια της χούντας των συνταγματαρχών. Εν μέρει αναμεταδίδονταν τα καυστικά σχόλια του Παύλου Μπακογιάννη και από την Deutsche Welle.
Το Ελληνικό Πρόγραμμα του Μονάχου μπορεί να σίγησε πριν από 17 χρόνια, δύσκολα όμως μπορεί να το ξεχάσει κανείς, αφού έγραψε ιστορία.
Στα αρχεία της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας βρέθηκε η τελευταία εκπομπή στην οποία είχαν ευκαιρία να συμμετέχουν οι ακροατές της. Μια τελευταία επικοινωνία, το ύστατο αντίο. Ακούστε το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο, αφιερωμένο σε όλους τους Έλληνες της
Γερμανίας.
Video: Hellas TV
[su_youtube url=”https://youtu.be/41PVg6cektQ”]
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ (1964 – 2002)
- ATHERAS Fanny
- ANTONIADIS Andreas
- ANTONIADIS Eleni
- ARMIRAS Lefteris
- ARNAKIS Andreas
- ASSIMENIOS Stamatis
- BABANATSAS Thymios
- BEYS-KAMNAROKOS Antonis
- CAPERNAROS Grigoris
- CHATZOGLOU Danai
- COULMAS Dr. Peter
- COULMAS Danai
- DORI Eleni
- DORIS Philippos
- EIDENEIER Hans
- EIDENEIER Niki
- EUSTATHIADIS Stathis
- GAITANIDES Johannes
- HADJOPOULOS Christos
- HATZINIKOLAOU Assimakis
- IOANNIDIS Nikos
- KAFASI Vaja
- KALOUTA Anna
- KALOUTA Maria
- KAPERNAROS Grigoris
- KARAGEORGIOS Christos
- KARKAGIANNIS Antonis
- KASSELI Sasa
- KASSIMATI Marilena
- KAWADIA Maria
- KEKIS Kostas
- KOMMATA Marianna
- KOMMIOTIS Michalis
- KOTTA Konstantina
- KOUSSIS Demosthenes
- KRASAKIS Michael
- KYRIAKIDIS Jannis
- KYRIAKOU Anna
- LAMBRIAS Panagiotis
- LATHOUROPOULOS Christos
- LINAIOS Stefanos
- LOUKAKOS Panos
- LYKIARDOPOULOS Vangelis
- MAGKAKIS Georgios Alexandros
- MANTZOURANIS Georgios
- MARGOUNI Nancy
- MAROPOULOS Angelos
- MATHIOPOULOS Basil
- MAVRIDIS Vassilis
- MILIADIS Takis
- NIKOLAKOPOULOS Georgios
- NIKOLAOU Kostas
- PALOS Dimi
- PAPADIMITRIOU Efthimios
- PAPADOPOULOS Panos
- PAPAGEORGIOU Kostas
- PAPANAJIOTOU Babis
- PAPANDROPOULOS Thanassis
- PAPPA Ekaterini
- PAPPAS Georgios
- PETIMESAS-LAWRAS Nikolaos
- PETROPOULOU Theoni
- PRAMATEFTAKIS Charalambos
- PRETENDERIS Kostas
- PSYLlAS Jorgos
- ROSENTHAL-KAMARINEA Isidora
- SACHARATOU Sonja
- SOURLA Wassiliki
- SOURLAS Pavlos
- SPYROPOULOS Georgios
- STAMATELOU Eftichia
- STANGOS Petros
- STATHOPOULOS Michalis
- STATHOPOULOS Kostas
- TIBABA Maria
- TOROSSI Eleni
- TSATSARONIS Kostas
- TSATSOS Dimitris
- TSIMAS Pavlos
- TSOUNI Wassiliki
- TZIMAS Stavros
- VASSILIADIS Spyros
- WALSAMAKIS Kriton
- ZAMBETAS Jorgos
Κείμενο: κ. Φανή Αθέρα
Video: Hellas TV / Video Art
Η εκπομπή του Παύλου Μπακογιάννη στο Μόναχο
(Άρθρο από το αρχείο της DW)
Κάθε βράδυ στις 20:20 χιλιάδες μετανάστες περίμεναν με αγωνία να ακούσουν το θρυλικό πια σήμα της εκπομπής «Πέρα στους πέρα κάμπους». Διάχυτη ήταν η συγκίνηση στην αίθουσα, ανάμεσα στους 200 περίπου παρευρισκόμενους , όταν ξανακούστηκε το σήμα, αλλά και αποσπάσματα πολιτικών και πολιτιστικών εκπομπών, σατιρικών κειμένων, ακόμα και μαθημάτων γερμανικών. Η πρώην εκφωνήτρια της εκπομπής Φανή Αθέρα, η οποία είχε το γενικό συντονισμό της εκδήλωσης, με πολύ κόπο συγκρατούσε τα δάκρυά της.
Από μια κεντρική γιγαντοοθόνη αλλά και σε επιμέρους μικρότερες οθόνες προβάλλονταν φωτογραφίες. Ανάμεσα σε άλλες, Έλληνες μετανάστες που κατέβαιναν μαζικά στο σταθμό του Μονάχου στα μέσα της δεκαετίας του 1960, και ο Ασημάκης Χατζηνικολάου -ο οποίος ήταν και συνεργάτης της εκπομπής- που τους υποδεχόταν με μια ντουντούκα και τους έδινε οδηγίες προς τα που να κατευθυνθούν και τι να κάνουν.
Οι άνθρωποι αυτοί, εξαναγκασμένοι από τη φτώχεια και την έλλειψη προοπτικής στην Ελλάδα, αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη στη Γερμανία. Ωστόσο η δίψα της ενημέρωσης για το τι συμβαίνει στην πατρίδα ήταν μεγάλη. Μόνη πηγή τότε η Ελληνική Εκπομπή του Μονάχου.
Πρώτος διευθυντής ο Παύλος Μπακογιάννης
Πρώτος διευθυντής του Ελληνικού Προγράμματος από το 1964,ο οποίος σφράγισε με τις επιλογές του για μια δεκαετία το ύφος του προγράμματος, ήταν ο Παύλος Μπακογιάννης. Επίτιμη προσκεκλημένη για να μιλήσει ήταν η βουλευτής και πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη. Για το τι θυμάται περισσότερο από εκείνη την εποχή, μιλώντας στην Deutsche Welle, αναφέρθηκε κυρίως στα βράδια του Πολυτεχνείου :
«Ο Παύλος είχε πάρα πολλούς ανθρώπους, με τους οποίους συνεργαζόταν και τους οποίους δεν ήξερε κανείς. Για τον Παύλο ήταν πολύ σημαντικό να μη τον διαψεύσει κανείς διότι ήξερε ότι η χούντα θα κάνει ‘πάρτι’ σε περίπτωση διάψευσης. Διάψευσης φυσικά, η οποία θα έστεκε, διότι διαψεύδανε κάθε μέρα αλλά αποδεικνυόταν ότι δημοσιογραφικά ήταν εντάξει».
Να υπενθυμίσουμε ότι τότε τα σχόλια του Παύλου Μπακογιάννη μετέδιδε προς την Ελλάδα η Deutsche Welle. Ως έναν διευθυντή δυναμικό, χειμαρρώδη, ανοιχτό και κοσμοπολίτη μας τον περιέγραψε η Ελένη Τορόση, η οποία συνεργάστηκε μαζί του και είχε επί χρόνια την επιμέλεια των πολιτιστικών εκπομπών.
Ο Μπακογιάννης δεν δίσταζε μάλιστα να φέρνει στο Μόναχο κατά διαστήματα ηθοποιούς από την Ελλάδα, όπως τον Δημήτρη Χορν, τον Στέφανο Ληναίο ή τις αδελφές Καλουτά για να κάνει ραδιοφωνικές παραγωγές που θα ψυχαγωγούσαν το ακροατήριο. Ο ίδιος μάλιστα ο Παύλος Μπακογιάννης έγραφε σατιρικά κείμενα για την εκπομπή
Καταιγισμός επιστολών και τηλεφωνημάτων
Για το ρόλο του Ελληνικού Προγράμματος του Μονάχου μας μίλησε και ο Κώστας Πετρογιάννης, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής από το 1978 έως το 2000.
«Το πρόγραμμα ιδρύθηκε για να δώσει κατά πρώτο λόγο τις πρώτες βοήθειες στους Έλληνες που είχαν έρθει εδώ φρέσκοι και δεν ήξεραν τίποτε και δεύτερον για να μην ακούν οι Έλληνες και κατ επέκταση οι ξένοι τις εκπομπές από τις ανατολικές χώρες, τις κομμουνιστικές χώρες, που είχαν εκπομπές στην Πράγα ή στη Βουδαπέστη και ήταν στα ελληνικά. Αυτοί ήταν οι δύο στόχοι, τίποτα άλλο».
Ο Κώστας Πετρογιάννης παραδέχεται πως δεν ήταν οι δημοσιογραφικές αρετές της εκπομπής που την έκανε να ξεχωρίζει –και κυρίως στην αρχή- αλλά το μονοπώλιο της ενημέρωσης στα ελληνικά που διέθετε. Συγκέντρωνε μυθικά ποσοστά ακροαματικότητας που έφθασαν και το 80% ενώ η σύνταξη έπαιρνε κατά κυριολεξία χιλιάδες γράμματα.
Ο Ασημάκης Χατζηνικολάου, εργάσθηκε ως αθλητικογράφος από την πρώτη μέρα της εκπομπής το 1964 έως το 2002. Θυμάται πως η σύνταξη δεν κατακλυζόταν μόνο από γράμματα αλλά και από τηλεφωνήματα και δίνει ένα γλαφυρό παράδειγμα:
«Θυμάμαι μια φορά, όταν αγωνιζόταν η Ρουμανία με την Ελλάδα στο Βουκουρέστι στον τελευταίο προκριματικό αγώνα για το Μεξικό το 1970. Το παιχνίδι ήταν κάπου το μεσημέρι ώρα Γερμανίας και οι ακροατές δεν μπορούσαν να περιμένουν μέχρι τις οχτώ και είκοσι για να μάθουν το αποτέλεσμα. Αυτό είχε σαν συνέπεια εγώ από τις μιάμιση, δυο το μεσημέρι μέχρι τις οχτώ το βράδυ να απαντώ στο τηλέφωνο. Δεν μπορούσα να γράψω καν την εκπομπή. Σήκωνα το ακουστικό και έλεγα δυστυχώς μηδέν μηδέν, δυστυχώς μηδέν μηδέν και το έκλεινα».
O σκληρός ανταγωνισμός της τεχνολογίας
Τα χρόνια περνούσαν. Η άμεση επικαιρότητα κέρδιζε όλο και μεγαλύτερο έδαφος. Ο Γιώργος Παππάς θυμάται πως κάποτε έφθασαν να κάνουν σχεδόν 15 λεπτά ζωντανές ειδήσεις. Ο ανταγωνισμός της ενημέρωσης όμως από την τηλεόραση και το ίντερνετ στάθηκε αμείλικτος.
Η δυναμική Ελένη Ηλιάδου, η τελευταία διευθύντρια του προγράμματος, προσπάθησε όχι μόνο να δώσει έμφαση στην επικαιρότητα αλλά να δώσει κι έναν πιο διεθνή χαρακτήρα. Δεν στάθηκε δυνατόν. Το 2002 το Ελληνικό Πρόγραμμα του Μονάχου έκλεισε.
Η Ελένη Ηλιάδου και όχι μόνο, αγωνίζεται τώρα μαζί με το Πολιτιστικό Ίδρυμα Παλλάδιον και τη διευθύντριά του Βασιλεία Τριάρχη- Χέρμαν, να φτιάξουν το Αρχείο για την Ελληνική Μετανάστευση στο Μόναχο.
Η Ελληνική Εκπομπή μπορεί να σίγησε και μπορεί να μην την «παντρεύτηκαν», όπως ισχυρίζεται ότι έκανε ο Βασίλης Βασιλικός σε ένα διήγημά του με τον τίτλο «20.20’» (Εκδόσεις 8 1/2, 1971), απόσπασμα του οποίου ακούστηκε στην εκδήλωση, ωστόσο την ερωτεύθηκαν βαθιά για πολλά χρόνια χιλιάδες Έλληνες μετανάστες.
Πηγή: DW (Άρθρο του 2014)
Φώτο: enikos.gr
